İran'ın pek fazla bilinmeyen mağara köyü: Maymand

İran’ın başkenti Tahran’ın yaklaşık 900 km güneyinde bulunan eski Maymand köyünde bulunan mağara ve yer altı evleri yumuşak kayalardan oyulmuş ilkel zamanda yaşanan yerleşim yerlerine benziyor. Alanda bulunan taş gravürlerin 10 bin yıldan daha eskiye dayandığı tahmin ediliyor. Yaklaşık 2 bin yıldır yaşam sürülen bir köy olan Maymand, İran’ın en eski köylerinden biri olarak sayılıyor. İran’ın ortalarında bulunan kurak dağların arasına sıkışmış bir köy olan Maymand’ın, yazları çok sıcak kış ayları da soğuk geçiyor. Yaşanılan bu zorlu koşullara köylüler ayak uydurmak için, mevsimine göre farklı evlerde yaşıyor.

Yazın ve sonbaharın başlarında, sıcak havalardan etkilenmemek adına çatıları çimenden oluşan evlerde kalıyorlar. Kış aylarında yaşanan sert ve soğuk havadan kaçmak için yerli halk yer altında bulunan mağaralara taşınıyor. 10 bin yıldan daha eski bir sürede inşa edilmiş olan bu 400 mağaradan günümüze 90 tanesi bozulmadan kalmış. Bu mağara evlerin her biri yaklaşık 2 metre uzunluğunda ve 20 metre kare büyüklüğünde. Mağara evlerin her biri farklı sayıda odalara sahip olmakla beraber bu sayı yediye kadar çıkabiliyor. Ve bu mağara evlerin boyutları mağaradan mağaraya değişkenlik gösterebiliyor. Köyün sakinleri mağaraların içlerini modern yaşam tarzlarına göre şekillendirmiş. Yiyeceklerini korumak için buzdolabı ve vakit geçirmek için televizyon bile bulunuyor. Su konusunda tam olarak çözüm bulamıyorlar ve mağaraların içlerindeki havalandırma düzeyi minimum seviyelerde…

Pers Medeniyeti zamanında gelişen bir din olan Zerdüştlük bu köyün inancını oluşturuyor.  Maymand’da bulunan mağaralarda manevi geçmişinin kalıntılarının izleri bulunuyor. 7. Yüzyılda İslamiyet’in kabul edilişi ile Zerdüştlük dini geri planda kalmış ve mağaralardan birkaçı da camii olarak kullanılıyor. Köyde yaşayanların çoğu, kırsal tarım arazilerinde,  dağ meralarında sığır yetiştirip ve otlatıyorlar. Göç ettiklerinde yanlarında götürdükleri hayvanları yer altı ahırları bulunan mağaraları tercih ediyorlar.

Ayrıca inançlarına göre sağlıklı ve uzun bir ömre sahip olmak için bölgede bulunan şifalı bitkileri de toplayıp, kullanıyorlar. Günümüzde, kış aylarında köy halkından mağarada yaşamayı tercih edenlerin sayısı gitgide azalmış. Komşu kasabalara giderek kış ayını orada geçirip, yaz aylarında geri gelmeyi tercih ediyorlar. Yıl boyunca yaklaşık 150 kişinin köyde yaşadığı söyleniyor. Yıllar boyunca azalan nüfus, köyün kendine has yaşam tarzının gelecek yıllara aktarılması adına sorun teşkil ediyor. 2001’de İran Kültür Mirası ve El Sanatları Turizm Örgütü, Maymand’ın bu farkındalığını arttırmaya yönelik çalışmalar yapmış ve köye o zamandan beri fazla sayıda ziyaretçi geliyor.