Çocuklarda ‘gecikmiş konuşma’nın birçok nedeni var
Güncelleme Tarihi:
Çocuklarda geç konuşma birçok aileyi tedirgin eden konuların başında gelirken, Konuşma ve Ses Bozuklukları Uzmanı Dr. Emel Arslan Sarımehmetoğlu, bu durumun 2-5 yaş arasındaki çocuklarda görülme oranının yüzde 12’ye kadar çıktığını söyledi. Sarımehmetoğlu, ekran karşısında geçirilen zamanın artmasının da konuşma gelişimini olumsuz etkilediğine dikkat çekti.
Çocukların yaşıtlarına kıyasla beklenen hızda konuşmamasının birçok aileyi tedirgin ettiğine dikkat çeken Ankara Medipol Üniversitesi Dil ve Konuşma Terapisi Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Emel Arslan Sarımehmetoğlu, gecikmiş konuşmanın birden fazla nedeninin olduğunu söyledi. Aileler için, 'Çocuğum neden geç konuştu' sorusunu yanıtlayan Dr. Emel Arslan Sarımehmetoğlu, “Dil gelişimi, çocuğun dünyaya adım attığı andan itibaren başlayan bir süreçtir. Bu süreçte çocuk, çevresel sesleri algılamaya başlar ve ardından bu sesleri taklit etmeye çabalar. Bu çaba, çocuğun içinde bulunduğu topluma ait dili öğrenmeye yönelik bir adımdır. Çevre tarafından sunulan deneyimler ve uyaranlar, çocuğun normal gelişim gösterdiği bir süreçte dilin tüm kurallarını öğrenmesine katkı sağlar. Çocuğun, normal gelişen yaşıtlarına kıyasla beklenen hızda dil ve konuşma geliştirmemesi durumuna ise ‘gecikmiş konuşma’ denir. 2-5 yaş arasındaki çocuklarda yüzde 5-12 tahmini yaygınlık oranında görülmektedir. Konuşma gecikmesinin nedeninde rol oynayan faktörler henüz tam olarak belirlenmemiş olsa da, bazı risk faktörlerinin bu duruma sebep olduğu bulunmuştur. Çocuklarda gecikmiş konuşmaya sebep olan birçok etken olabilir” dedi. Sarımehmetoğlu bu etkenleri ise şöyle anlattı:
AİLEDE VARSA İKİ KATINA ÇIKARIYOR
“Ailenin geçmişinde konuşma ve dil gelişiminde gecikmeler veya bozukluklar varsa, çocukta da benzer sorunlar görülebilir. Ailede konuşma gecikmesi olan bireylerin bulunması da bu riski iki katına çıkarmaktadır. Prematüre doğum veya doğum sırasında oluşan komplikasyonlar, çocuğun dil ve konuşma gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. İşitme kaybı, çocuğun söylenenleri duymasını engeller ve dolayısıyla konuşma ve dil gelişimini etkileyebilir. Beyin hasarı, epilepsi, nöromüsküler bozukluklar gibi nörolojik sorunlar, konuşma ve dil gelişimini olumsuz etkileyebilir. Yetersiz uyaran ortamları, düşük sosyo-ekonomik durum, az konuşulan bir ev ortamı gibi çevresel faktörler, çocuğun konuşma ve dil gelişimini etkileyebilir. Önemli bir risk faktörü ekran maruziyetidir. Ekran karşısında geçirilen zamanın artması, uyaranların azalmasına neden olur ve konuşma gelişimini olumsuz etkiler. Televizyon, bilgisayar ve internet gibi teknolojilerin yoğunlaştığı elektronik ortamlarda büyüyen çocuklarda, yaşıtlarıyla ve aile içi iletişimin azalması nedeniyle konuşmaya geç başlama gözlenmiştir.
UZMANLARDAN DESTEK ALINMASI GEREKİR
Down sendromu, otizm spektrum bozukluğu gibi diğer tıbbi durumlar, çocuğun konuşma ve dil gelişiminde gecikmeye neden olabilir. Bu faktörlerden herhangi biri veya birkaçı bir arada olabilir ve çocuğun konuşma ve dil gelişiminde gecikmeye neden olabilir. Çocuk, yaşıtlarına göre daha az kelime biliyor veya kullandığı kelimelerin çeşitliliği ve miktarı sınırlı olabilir.
Çocuk, basit veya karmaşık cümleleri kurmakta zorlanabilir. Cümleleri eksik veya yanlış yapıda olabilir. Çocuğun konuşması genellikle anlaşılmaz veya belirsiz olabilir. Başkaları tarafından doğru şekilde anlaşılmak için tekrarlanması gerekebilir. Bazı seslerin doğru şekilde telaffuz edilmesinde zorlanma, gecikmiş konuşmanın bir belirtisi olabilir. Çocuk, diğerleriyle etkili bir şekilde iletişim kurmakta zorlanabilir. İletişim becerileri yetersiz olabilir veya duygularını, isteklerini veya düşüncelerini ifade etmekte zorlanabilir. İşitilen bilgiyi anlama ve talimatları takip etme gibi dil işleme becerilerinde zorlanma görülebilir. Bu belirtilerden bir veya birkaçının çocuğunuzda görülmesi, gecikmiş konuşma olabileceğini gösterebilir. Eğer endişeleriniz varsa veya çocuğunuzun konuşma gelişimi normalden farklıysa, uzmanlardan destek alınması gerekmektedir.”