Hareketli olması ‘hiperaktif’ olduğu anlamına gelmez
Çocuklar azıcık hareketli olsa onlara hemen ‘hiperaktif’ diyoruz. Oysa çocuğun hareketli olması, hiperaktif olduğu anlamını taşımıyor. Çocuk ve ergen psikiyatrı Prof. Dr. Özgür Öner “Çocuklarınıza ‘hiperaktif’ demeden önce bir uzmana danışın. Her hareketli çocuk ‘hiperaktif’ değildir. İnternetten indirdiğiniz testlere itibar etmeyin” diyor.
◊ Hareketli çocuklar ‘hiperaktif’ diye tanımlanıyor. Bu neden yanlış?
Toplumumuzda adeta bir ‘hiperaktivite’ salgını yaşanıyor. Daha önce sadece ‘yaramaz’ dediğimiz çocuklara şimdilerde ‘hiperaktif’ diyoruz. Oysaki her çocuk hiperaktif değildir. Hiperaktivite bir sorun olabilir, bu nedenle çocuklara ‘hiperaktif’ denilerek konu geçiştirilmemelidir.
◊ Peki, çocuklar hangi durumlarda hiperaktiftir?
Burada dikkat edilecek noktaları şöyle özetleyebiliriz:
Yaş: Her yaşın kendisine göre bir hareketlilik düzeyi vardır. Ufak çocukların daha hareketli olması normaldir. Bu nedenle, özellikle de eğer çocuğunuz okula erken gitmişse tanı konusunda çok daha dikkatli olun!
Birden fazla ortam: Bu çok önemli bir ölçüt. Şikâyetler birden fazla ortamda (hem ev hem sokak hem okul gibi) ortaya çıkmalıdır. Sadece bir ortamda görülen şikâyetler genelde o ortamdaki sorunlara bağlıdır. Örneğin iyi sınır konulmayan ortamlarda aşırı hareketlilik gösteren birçok çocuk, sınırların belirli olduğu durumlarda kurallara gayet iyi uyabilir.
Süre: Şikâyetlerin süresinin en az 6 ay olması gerekli, kısa süreli davranış sorunlarında alternatif nedenler (çocuğun hayatında olan değişiklikler gibi) göz önünde bulundurulmalıdır.
Başlangıç yaşı: Gerçek bir hiperaktiviteden söz etmek için belirtilerin erken başlaması gerekir. 15 yaşında başlayan, daha önce hiç olmayan davranışlar hiperaktivite lehine yorumlanmamalıdır.
Şikâyetlerin sayısı: Sadece kıpır kıpır olmak hiperaktivite tanısı koydurmaz. Sırasını beklemekte güçlük, uygun olmayan yerlerde hareketli olma, çok konuşma, diğer insanların konuşmasını kesme gibi belirtileri de içeren 9 belirtiden 6 tanesinin varlığı gerekiyor.
Şikâyetlerin şiddeti: En önemli ölçütlerden birisi bu! Hareketlilik tek başına bir sorun olarak kabul edilmemelidir. Bu davranış sonucunda çocuğun okul yaşantısında, akademik başarısında, sosyal ve arkadaş ilişkilerinde, anne babası ile olan ilişkilerinde belirgin sorunlar yaşaması gerekir. Ayrıca şikâyetlerin şiddetinin belirlenebilmesi için çocuğun yaşındaki ortalama kız ve erkek öğrencilerin gösterdiği hareketlilik ile karşılaştırma yapabilmemiz gereklidir. Bunun için de çocuğun ayrıntılı muayenesi yapılmalıdır.
Tanı koyduracak herhangi bir test yoktur. Tanı, deneyimli bir çocuk psikiyatristinin yaptığı görüşme ve muayene ile konulur. Bu nedenle yukarıda saydığımız durumlardan herhangi biri gerçekleşiyorsa, bir çocuk psikiyatristi ile görüşmekte fayda vardır.
◊ Anne babalara önerileriniz nelerdir?
Çocukların hareketli olması onların hiperaktif olduğu anlamına gelmez. Bir çocuğa hiperaktif demek anne babanın değil, uzmanların işidir ve hiperaktivite uzman tanısıyla belirlenir. Lütfen internetten indirdiğiniz testlerle çocuğunuza ‘hiperaktif’ veya ‘hiperaktif değil’ demeyin. Eğer bir kaygınız varsa uzmana danışın, konulacak bir tanı varsa uzman koysun.
HADİ GİDELİM
Kral Şakir Kapadokya macerası
Çocukların çok sevdiği Kral Şakir, birbirinden eğlenceli maceralarıyla açık hava sahnesinde.
Yer: Mersin-Mezitli Belediyesi Açık Hava Tiyatrosu
Tarih: 10 Temmuz Pazar
Saat: 18.30/19.30/20.30
Yaş: Her yaşa uygun İletişim: 444 21 99
Fiyatı: 169.50 lira
YARIN OKUYUN
Arda Bafra, “100 Kadim Öğreti” adlı kitabıyla günümüz insanının yaşam felsefesini baştan yazıyor. Yazarla yaptığımız röportajı yarın
hürriyet.com.tr’de okuyabilirsiniz.
HAFTANIN KİTABI
“Pamuş” bir pamuk şekerin lunapark macerasını anlatıyor. Çocuklar bu tatlı kitabı çok sevecek.
Yayınevi: 25m2
Yazan: Nihan Tanrıyakul
Resimleyen: Hüma Kaya
Tür: Öykü
Yaş: 3+
Sayfa: 24
Fiyatı: 65 lira
