Devrim Sineması afişleri

Sovyetler Birliği’nde 1920’ler, sessiz film tanıtım afişlerinin hazırlanmasında yeni ve radikal bir grafik tasarım anlayışının gelişmesine tanıklık eder. Sinemanın getirdiği yaratıcı tekniklerin reklam tasarımını da etkilediği döneme ait bu afişler, kendi başlarına birer baş yapıt kabul edilebilir. Georgii ve Vladimir Stenberg kardeşler, Yakov Ruklevsky, Aleksandr Naumov, Mikhail Dlugach ve Nikolai Prusakov gibi grafik tasarım sanatçıları ön plana çıkar.

1920’lerin ortası ve sonları, sinemanın Sovyetler Birliği’nde gelişip büyüme dönemidir. O tarihte nispeten yeni bir sanat olarak sinema, güzel sanatları burjuvaya ait gören yeni nesil sanatçıların devrimci dünya görüşüyle uyum sağlar. Sinemayı büyük kesimi eğitimsiz olan halk kitlelerine yönelik bir propaganda aracı olarak kullanabilme fırsatı, burjuva film endüstrisini destekleyen devletin gözünden kaçmaz. Ülke genelinde, popüler Amerikan yapımları dahil, film dağıtımı devlet kontrolündeki Sovkino organizasyonu tarafından gerçekleştirilir; elde edilen gelir yerli yapımların desteklenmesinde kullanılır. Aralarında Potemkin Zırhlısı gibi baş yapıtların da yer aldığı Sovyet filmleri kısa sürede uluslararası saygınlık kazanır.

Sinema afişlerinin tasarımı ve üretimi, Sovkino şemsiyesi altında yer alan “Reklam Film” departmanı tarafından gerçekleştirilir. Departmanı yöneten tasarımcı Yakov Ruklevsky, bir grup genç sanatçıyla yerli ve yabancı filmlerin afiş tasarımında yeni bir dil geliştirirler, perdede izledikleri kimi teknikleri afişlerde uygularlar. Filmlerin siyah beyaz olmasına rağmen, canlı renkler ve dinamik tipografi kullanımı ile filmlerin ruhunu yansıtmaya çalışırlar.

Aşağıda bu döneme ait 20 çarpıcı afiş örneği görülebilir. Yolu Londra’ya düşecekler içinse GRAD Galerisi’ndeki sergi 29 Mart’a kadar gezilebilir.

1. Saatte 60 Mil
Yapılandırmacılık (Resim ve heykelde, eseri geometrik ögeleri ile kurmayı temel alan anlayış, konstrüktivizm) akımına iyi bir örnek. Tasarım: Dlugach ve Prusakov

2. Azerbeycan
Tasarım: Mikhail Dlugach. 1925

3. Ekim
Sovyet sinemasının öncülerinden yönetmen Sergey Eisenstein’e ait, bir sinema baş yapıtı kabul edilen Ekim isimli filmin afişi. Ekim (Bolşevik) Devrimi tasvir edilmiş. Tasarım: Y. Ruklevsky. 1927

4. İsyan
Yönetmenliğini Semyon Timoshenko’nun yaptığı, Dmitry Furmanov’nun romanından uyarlanmış 1928 tarihli Myatezh (İsyan) isimli filmin konstrüktivizm tarzında tasarlanmış afişi. Tasarım: M. Dlugach

5. Üç Hırsız
Yönetmen Yakov Protazanov’un komedi filmi Üç Hırsız’ın konstrüktivizm akımına ait afişi. Tasarım: Vladimir ve Georgii Stenberg. 1925.

6. Aşk Karnavalı
Alman yapımı “Liebes Karneval”ın (Aşk Karnavalı) Sovyetler vizyonu. 1928.

7. Asya Üzerinde Fırtına
Yönetmenliğini Vsevolod Pudovkin’in yaptığı, 1928 yapımı Asya Üzerinde Fırtına filmi. Tasarım: S. Semenov-Menes.

8. Adı Olmayan Adam
Alman yapımı “Der Mann ohne Namen” (Adı Olmayan Adam) filminin Sovyetler vizyonu. Tasarım: Y. Kon 1923.

9. Burka
Tasarım: Yosef Gerassimovitch. 1928

10. Ekim
Sovyet sinemasının en ünlü yapımlarından Ekim’in bir diğer afişi. Tasarım: Stenberg Biraderler ve Y. Ruklevsky. 1927

11. Firavunun Karısı
Yönetmenliğini Ernst Lubitsch’in yaptığı Alman yapımı “Das Weib des Pharao” filminin Sovyetler vizyonu. 1925.

12. İkinci Evlilik
Tasarım: A. Belsky. 1920’ler

13. Neden Böyle?
1920’ler.

14. Giuli
Gürcistan yapımı Giully filminin başrol oyuncusu Natalia Vachnadze’nin illüstrasyonunun yer aldığı afiş. Tasarım: I. Gerassimovitch. 1927.

15. Kira Kiralina
Ukrayna yapımı yönetmen Boris Glagolin’in “Kira Kiralina” filmi. Tasarım: Mikhail Dlugach. 1928.

16. Hamburg
1920’ler. Tasarım: Voronov Evstafyev

17. Ayı Düğünü
Tasarım: Bograd. 1926

18. Kara Tau’nun Sırrı
Tasarım: N. Khomov. 1920’ler.

19. Kara Mağara
Tasarım: Mikhail Dlugach. 1925

20. Üç Hayat
Tasarım: Mikhail Dlugach. 1925.

Kaynak: www.grad-london.com, www.antikbar.co.uk