Gelecekteki bir çelişkinin maliyeti

Salih NEFTÇİ

Seçimler yaklaşıyor. Siyasetçilerin gözleri (doğal olarak) başka şey görmüyor. Ama piyasalar için aynı şey söylenemez.

Piyasa henüz olaya tam bir tepki vermiş değil.

Belki seçim yeteri kadar yaklaşmadı. Belki, faizler yüksek. Bekleniyor.

Biz de bu geçiş döneminden yararlanıp bir gözlemimizi tartışacağız. Dünkü gazetelerde küçük bir örneğini gördüğümüz bir çelişkiye değinmek istiyoruz.

DSP ve ekonomi konusunda.

DSP YÜKSELİRKEN...

DSP Meclis'teki küçük partilerden birisi olmasına rağmen tek başına hükümette.

Üstelik de seçime gidilirken.

Nedeni, yaşanmış olan yozlaşma ortamından sonra DSP'li siyasetçilerin bir yerde ‘‘galiba en dürüst onlar’’ çeşidinde bir imaj bırakmış olmaları.

Dürüstlük ve ciddiyet.

Bunlar toplumun susamış olduğu iki özellik.

Bu arada önemli bir diğer özellik unutuluyor olabilir.

Bu da bizi söz konusu çelişkiye getiriyor.

RİCA...

Dün Sayın Ecevit'in gazetelerde yer alan bir konuşmasını okuduk.

Adana'da ekonomik zorluklar nedeniyle kapanmış olan bir fabrikanın rica sonucunda yeniden açıldığını duyuruyordu.

Rica.

Piyasa ekonomisinde böyle bir olay yok.

Bizim gördüğümüz kadarıyla piyasa ekonomileri ‘‘rica’’ nedeniyle değil, ‘‘kazanç’’ amacıyla açılır.

Belki acı gerçek, ama gerçek. Piyasa ekonomilerinin temelinde insanların para kazanma, ileri gitme, yaşamlarını düzeltme, girişimci olma gibi özellikleri var.

Elbette bir yerde bencilce davranışlar.

Ama devletin denetiminde, piyasaların iyi organize edildiği, iyi çalıştığı durumlarda en ileri potansiyelini yakalayan, insanların yaşam düzeyini yükselten bir bencillik...

Parasal kazanç üzerine kurulu bu sistemi beğenmeyebilirsiniz. Ancak o zaman da ekonomiyi ileri götürecek, insanların yaşamlarını düzeltecek başka bir alternatif göstermek gerekiyor. (Planlama, bir şekliyle Sovyetler'de uygulandı. Sonucunu her zaman Türkiye'deki Nataşa'lardan öğrenmek mümkün.)

ÇELİŞKİ

Bizi düşündüren çelişki de burada.

DSP bir yanda dürüstlük ve ciddiyet nedeniyle oy kazanırken acaba çağdaş piyasa ekonomisinin ne anlama geldiğini burada oyunun hangi kurallarla oynandığını acaba gerektiği gibi kavrayabilecek mi?

Yoksa ekonomiyi sadece ve sadece emirler yasalar ve rica'larla mı yürütmeye çalışacak.

Diğer bir deyimle;

Acaba piyasanın kuralları unutulacak mı?

SONUÇ

Bu, şu an için geleceğin bir sorusu. Ama piyasalar açısından büyük önem taşıyor.